Олимон саратони мағзи сарро ба ифлосшавии ҳаво ва газҳои ихроҷшаванда рабт медиҳанд

Олимон бори аввал хатари саратони майнаро бо ифлосшавии ҳаво аз зарраҳои ултрафинӣ марбут донистанд. Манбаи асосии ифлосшавӣ газҳои ихроҷшудаи мошинҳо мебошад, бахусус онҳое, ки бо сӯзишвории дизелӣ кор мекунанд. Ин хулосаро духтурони Канада аз рӯи натиҷаҳои як таҳқиқот, ки бояд дар шумораи навбатии маҷаллаи “Эпидемиология” (Epidemiology) интишор карда мешуд, ба даст оварданд. Онҳо қайд мекунанд, ки намунаи калони кор (қариб 2 миллион нафарро фаро гирифтааст) алоқамандии байни консентратсияи зарраҳои ултрафинӣ ва паҳншавии саратони мағзи сарро ба таври боварибахш исбот мекунад, аммо ин аввалин тадқиқот аст, то ин ки муносибати нисбӣ танҳо бо натиҷаҳои натиҷаҳои кори монанд ба он тасдиқ карда шавад.
Саратони ашаддии мағзи сар хеле кам ба назар мерасанд - назар ба саратони сина ё простата тақрибан 20 маротиба камтар, аммо танҳо дар Русия ҳамасола тақрибан 10 ҳазор ҳолати нав ташхис карда мешавад.
Аз соли 2007 то 2017, фавт аз саратони мағзи сар дар байни русҳо (омор инчунин мағзи сутунмӯҳраро низ дар бар мегирад) тақрибан чоряк маротиба афзоиш ёфтааст - ин афзоиши босуръаттарин дар байни тамоми бемориҳои онкологӣ мебошад.
Зарраҳои ултрафинӣ ин зарраҳои сахти аз 100 нанометр калон, металл ё карбон мебошанд. Маҳз ба туфайли андозаи хеле хурд онҳоро на танҳо нафас мекашанд, балки дар шушҳо низ ҷамъ мешаванд, аз он ҷо метавонанд ба хун афтида, ба ягон узвҳои дигар ворид шаванд
Ғайр аз он, исбот шудааст, ки онҳо метавонанд тавассути асаб рост ба мағзи сар ворид шуда, дар он ҷо ҷамъ шаванд. Мушкилот бахусус дар шаҳрҳои калон, ки дар онҳо қариб ҳар як сокини бо ифлосшавии ҳаво аз газҳои атмосфера рӯ ба рӯ аст, бисёртар аст. Олимони Канада варақаи бемории (история болезн) 1.9 миллион сокинони ду минтақаи калонтарини пойтахт- Торонто ва Монреалро таҳлил карданд. Дар тӯли 15 сол (1991-2016) дар он ҷо 1400 бемор саратон мағзи сар муайян карда шудааст.
Муаллифони таҳқиқот сатҳи ифлосшавии ҳаво дар минтақаҳои гуногунро омӯхта, онҳоро бо паҳншавии варамҳои бадсифат (злокачественная опухол) сокинони маҳаллӣ муқоиса карданд. Маълумот на танҳо оид ба зарраҳои ултрафинӣ ҷамъоварӣ шуд, балки зарраҳои калонтар (то 2,5 мкм андоза), инчунин гази оксиди нитроген (NO2) ба назар гирифта шуданд.
Ин ду ҷузъи дар охир овардашуда хатарноктарин ифлоскунанда барои саломатӣ ҳисобида мешаванд, аммо мундариҷаи онҳо дар ҳаво ба ҳеҷ ваҷҳ бо хатари пайдоиши варами бад дар мағзи сар алоқаманд нест. Аммо бо афзудани консентратсияи УДМ, сатҳи беморшавӣ низ боло рафт.
Сокинони минтақаҳои дорои сатҳи миёнаи ифлосшавӣ (50 ҳазор зарра /см3) назар ба онҳое, ки дар маҳалҳо аз газҳои ифлоскунанда (15 ҳазор/см3) тоза зиндагӣ мекарданд, якуним маротиба зиёдтар гирифтори бемории саратони мағзи сар буданд. Ба сокинони минтақаҳои ифлосшуда (97 ҳазор / см3) қариб 2,3 маротиба бештар ин бемории ташхис дода шудааст.

Муаллифони таҳқиқот интизор доранд, ки дар шаҳрҳои дигари дорои сатҳи баланди ифлосшавии ҳаво натиҷаҳои мушобеҳ ба даст хоҳанд омад, зеро маълум аст зарраҳои сахти металл ё карбон, ки дар ҳаво паҳн шудаанд, ба майнаи инсон ворид мешавад ва пеш аз хама сокинони минтақаҳои шаҳрнишини саросари ҷаҳон аз он таҳти хатар қарор доранд.