ЧУЗИИ БОСТОН – ШАҲРЕ ЗЕРИ ХОК

Дар натиҷаи корҳои ҳафриётӣ-омӯзишӣ, ки рӯзҳои 6-9 апрели соли равон аз ҷониби кормандони Муассисаи давлатии ҷумҳуриявии «Мамнуъгоҳи таърихӣ-фарҳангии Ҳисор» бо роҳбарии директори мамнуъгоҳ Зикрулло Ҷобиров дар деҳаи Чузии Ҷамоати деҳоти Чусти ноҳияи Шаҳринав анҷом ёфт, ёдгории меъмории асрҳои XVI-XVII ёфт шуд, ки ҳамчун хумдони коргоҳи маҳсулоти кулолгарӣ истифода мешудааст.
Нишонаҳои ибтидоии ёдгории мазкур аз ҷониби сокинони деҳаи Чузӣ Халиков Масъудҷон ва Мирзоиматов Ҳукмиддин тирамоҳи соли 2001 ошкор шуда буданд.
Хумдони ёфташуда аз хишти пухтаи андозааш 26 см х 26 см ва ѓафсиаш 4 см сохта шудааст. Хумдон аз се арк иборат буда, дар сақфи ёдгорӣ панҷ сӯрохии андозааш 40 см х 20 см ва дар девораи қисмати ҷанубии бино як сӯрохии андозааш 40 см х 20 см вуҷуд дорад. Баландии аркҳои хумдон 1,55 метр, бари аркҳо 1,96 метрро ташкил медиҳад. Эҳтимол меравад, ки хумдони мазкур яке аз хумдонҳои коргоҳи кулолгарӣ буда, дигар хумдонҳо ва қисматҳои коргоҳ низ дар атрофи он мавҷуд бошад.
Натиҷаи ҳафриёти анҷомшуда ва дигар объектҳои меъмории зери хокмондаи деҳа (4-5 метр зери хок) назарияи замоне шаҳри пешрафта будани Чузиро, ки дар натиҷаи фаромадани ярч зери хок мондааст, собит месозад. Бостоншиносон аз натиҷаи баррасии бозёфт ба натиҷае расиданд, ки биноҳои истеҳсолии шаҳраки таърихии Чузӣ маҳз дар ҳамин қисмат ҷойгир шудаанд.