Табоюнназарӣ

Дар кишвари мо баъд аз пош хурдани давлати Шӯравӣ зербинои он халалдор шуд ва дар натиҷаи нобасомониҳову кашмакашҳо раванди бунёдкориву созандагӣ ба таъхир афтод.
Баъди ба сари қудрат омадани ҳукумати нав шоҳиди он гаштем, ки ватани мо марҳила ба марҳила ба давраи нави бунёдкорӣ ва ободонӣ раҳнамун аст. Албатта, барои як давлате, ки тоза аз мушкилоти ҷанг раҳоӣ ёфта буд, тарҳҳои ҷадидро рӯи даст гирифтан хеле мушкил ба назар мерасид. Вале Ҳукумати Тоҷикистон бо барномаҳои нави созандагиву бунёдкории худ тавонист, ки дар муддати ниҳоят кӯтоҳ ба фатҳи қуллаи мақсуд расад.
Новобаста ба ин таҳрик ва амалҳои назаррас, дар ҷомеаи муосир, мо ба гуруҳҳое рӯ ба рӯ мешавем, ки арз ва мудовои тахсиромез доранд ва бо ихтилофи таққалубомезу фитнаангезии хеш ҳаёти ороми ҷомеаи навини моро бо ҳар гуна роҳу воситаҳои манфур халалдор месозанд. Ниҳодҳои динниву мазҳабии тундрав, минҷумла ТТЭ ҲНИ яке аз омилҳои ташаннуҷ дар ватани мост ва бо чунин табоюнназарӣ дар бисёр ҳолатҳо раванди давлатдории моро халалдор мекунад ва фалокат ба бор меорад.
Эшон дар расонаҳои мухталифи хабарӣ, радиову телевизион, сомонаҳои интернетӣ ҳамеша саъй ба паст задани пояҳои давлатдории мо доранд, ба ҷодаҳои зиндагиномаи имрӯзаи мо интиқоди беасос мегиранд.
Чумхурихои мусулмонтаборӣ собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ тӯли 70 сол таҳти тасарруфи маънавии партиияи коммунистӣ буданд ва аз тамоми ҳодисоту воқеоти ҷаҳони исломии мамлакакатҳои мусулмонтаборӣ ҷаҳон ба куллӣ бехабар буданд. Хамзамон ҷаҳони ислом дар ин давраҳо процесси модернизатсияи динӣ, адаптацияи он ва манзалати нави он дар ҷаҳони ислом ба вукуъ мепайваст. Дар Иттиходи Шуравӣ бошад мардуми мусулмонтабор дар андешаи он буданд, ки динашонро аз нестшавӣ нигаҳ доранд ва дар атрофи пешрафти он касе андеша намекард. Зеро ақидаҳои марксиситӣ ленинӣ тақозои онро дошт, ки пурра динро аз мади назари мардум дур созад. Ана ҳамин буд, ки дин дар мамлакатҳои шӯравӣ рӯ ба корбурди пинҳонӣ овард.
Ҳанӯз аз айёми дури даврони Шӯравӣ, аниктараш аз соли 1973-юм сар карда, ҳаракати « Наҳзати исломӣ» дар ватани мо арзи вуҷуд карда буд, ки ду самти асосии фаъолияти корӣ, яке тарғиби идеяҳои фундаметалистии исломӣ ва дигаре тарбияи мардумро дар руҳияи исломгароӣ дар бар мегирифт. Дар маъракаҳо ва дигар ҷамъомадҳои мардумӣ пинҳонӣ ва баъзан рӯйи рост идеяҳои гуногуни исломиро тарғиб мекарданд ва мо шоҳиди он гаштем, ки тарғиби онҳо дар солҳои 70-ум ва 90-уми асри гузашта чӣ гуна натиҷаҳои номатлуберо ба бор овард.
Муссалам аст, ки шаклгирӣ ва омилу сабабҳои асосии ҷанги шаҳрвандии солҳои 90-ум асри гузашта ТТЭ ҲНИ ва сардамдорону пайравонаш буданд, ки то имрӯз ҳазорон асноду рақамҳое мавҷуданд, ки ин воқеиятро тасдиқ менамоянд. Яке аз асноди хеле бомаврид он аст, ки чун дар дигар кишварҳои мусалмоннишини собиқ шӯравӣ чунин навъи ҳизби динӣ вуҷуд надошт, интиқолӣ қудрат ба оромиш сурат гирифт, вале мутаассифона вуҷуди ҳамин гуна ҳизб Тоҷикистонро ба хоку хун кашида, солҳои навадум кишварро дар ҳоли нобудӣ қарор дод. Қариб 20 сол ҲНИ дар Тоҷикистон фаъолият дошт ва бо маблағгузории сарпарастони хориҷӣ фаъолият кард.

Дар зери ибораи дар акибгоҳ мазмуни пеши назар меояд, ки мо онро дар повесту романхои давраи Ҷанги Бузурги Ватани хондаем ва ё дар филмҳое, ки ба мавзуи ҷанг бахшида шуда буданд дидаем. Дар ақибгоҳ ҷангидан ин мазмуни дар байни душман пинҳони кор бурданро дошт. Маҳз дар даврони Шуравӣ иддае аз муллоҳо ба амалӣ пинҳокори даромаданд. Бо ҳар роҳу воситаҳо таваҷуҳи мардумро ба самти исломгарои мехостанд зиёд намоянд. Ин маъни бахусус дар солҳои 70-уми асри гузашта рӯ ба густариш овард. Соли 1974 гуруҳе аз исломгароён ба бинои ҳукумати вилояти Қурғонтеппа омада бетартиди зоҳир намуданд ва ин нахустин нобасомонӣ дар Тоҷикистони шӯравӣ буд. Аз ин бармеояд, ки сохтмони таҳкурсии бинои исломгароён аз ҳамон давра оғоз шудааст. Дар солҳои навадуми асри гузашта оқибатҳои фоҷеъабори он ба мардуми мо чӣ қадар мушкилоту гаронӣ овард ва чандин ҳазор куштаву бехонаву дар ва фирорӣ шуданд.
Соли 2015 ин аҳдофи шуму хиёнати ҲНИ, ки ҳадафи табаддулоти давлатиро доштанд, таҳрикот ва мақсади азозилпешагии онҳо ба мардуми Тоҷикистон ба таври шоиста намоён гардид. Ин таҷовузпешагон роҳи фирорро гирифта, дар кишварҳои сарпарасти терроризм пинҳон шуданд. Аммо қабл аз ин таҳаввулот миёни аъзои фаъолу раҳбарони ТТЭ ҲНИ як машварати пинҳоние доир ба ин масъала ва дурнамои фаъолияти ҳизбӣ- сиёсӣ ва ҳарбӣ – низомии ҲНИ ба амал омадааст, ки мубоҳисаву мунозараҳои зиёде дар пай доштааст.
ТТЭ ҲНИ баъд аз фирори шармандавор бар «кулбаи охират»-и худро дар зоҳир паноҳандаи сиёсӣ нишон дода, дар асл аз дили Аврупо истода шохаи низомии худро дар Ховари Миёна ба таҳрик андохта, барои ҷилавгирӣ аз пешрафту тараққиёти Тоҷикистон ва муаррифӣ нашудани меҳани азизамон чун кишвари шоиставу сулҳмеҳвар аъмоли диверсионии худро роҳандозӣ карда, мехоҳанд бо қатлу куштор ва террору озори инсонҳо кишварро ноором муаррифӣ намоянд. Воқеаи террористии бар дучархасаворони хориҷӣ дар шоҳроҳи Душанбе – Кӯлоб, ки бар шаҳодати 4 хориҷӣ боис гардид, далели ин гуфтаҳост. Иддае аз роҳбарони ин ташкилоти террористӣ чунин мақсад доштанд, ки ки мустақиман бар Ҳукумати Тоҷикистон, ниҳодҳои калидии чун вазоратҳои корҳои дохила, мудофиа, кумитаҳои амният, сарҳадот, гумрук, телевизион ва радио, биноҳои фурудгоҳ, роҳи оҳан ва монанди ин ба чанд нуктаи калидии давлат ҳамла намоянд, аммо иддаи дигар бо он ки тавони низомии муқовимат дар муқобили ниҳодҳои давлатиро надоранд, пешниҳод намудаанд, ки ин равандро аз тариқи ҷангҳои диверсионӣ ва таблиғоти дезинфарматсионӣ анҷом диҳанд.
Ин масъала миёни тими наҳзат хулосаи ниҳоӣ пайдо накарда, ба чунин хулоса омадаанд, ки барои ба таври комил ғасби ҳокимият нахуст пояҳои иҷтимоии давлатро суст намоянд ва дар раванди ин фаъолияти иттилоотӣ-тахрибкорона, ки дар дохили кишвар бояд анҷом мешуд, як даста аз пайравону садоқатмандони ТТЭ ҲНИ ба майдонҳои набарди хориҷа равона шуда, размҳои низомӣ, қатлу куштор, истифодаи анвои мухталифи силоҳ, роҳу усулҳои муборизаҳои мусаллаҳонаро бояд ба таври лозим ва ваҳмоварона аз худ менамуданд.
Зеро роҳбарону саркардагони наҳзат хуб дарк намуда буданд, ки дигар мардуми Тоҷикистон ба таври собиқ (солҳои 1990-97) онҳоро эҳтиром намекунанд ва ба онҳо эҳтирому эътиқод надоранд. Ҳатто размандагони собиқашон низ ба наҳзатиҳо бовар надоштанд. Ин воқеият раёсати наҳзатро водор намуд, ки ҷавонони навроҳу содаро ба корҳои низомӣ ҷалб намоянд.
Маҳз ин ҳолат боис гардид, ки сар аз соли 2013 сафарбарсозии ҷавонони тоҷик ба ҳалқаҳои террористию экстримистии кишварҳои хориҷа роҳандозӣ шавад ва дар як муддати кӯтоҳ сели ҷавонони хомандеш ба майдонҳои набарди кишварҳои Ховари Миёна ва Афғонистон ҷалб шуданд. ТТЭ ҲНИ бо таъсиси шохаи низомии худ дар хориҷи кишвар мехост, ки баъд аз интихоботи соли 2015 бо панҷаи қавӣ вориди корзори сиёсӣ шуда, дар ҳолати лозим иддаеро аз дохил ва қисми дигарро аз беруни сарҳад ба ғасби ҳокимият равона намояд. Вале дар ҳарду маврид ТТЭ ҲНИ муваффақ ба аъмолу аҳдофи худ нашуд.
Яке аз пояҳои асосии зиндагиномаи бошарафи инсонӣ, осудагӣ ва амнияти шаҳрвандӣ мебошад ва мо ҳамагон баҳри таҳкими сулҳу суботи ҷомеа, бар зидди ҳамагуна зуҳуроти номатлуб ифротгароӣ, терроризм, радикализм, вуруди идеологияҳои харобкорона ва ҷараёну равияҳои тафриқаангез бо истифода аз имконоти мавҷудаи худ дар доираи қонун мубориза барем ва сатҳи сатҳи маънавии мо сиёсии худро боз ҳам мустаҳкаму қавӣ гардонем. Эҳёи давлатдории миллӣ ва истиқлолияти сиёсии кишвар муҳимтарин дастоварди тоҷикон дар тӯли ҳазор соли охир аст ва ҳимояву таҳким бахшидани он қарзи имониву виҷдонии ҳар инсону миллатдӯсту ватанпарвар аст.

Т.Орифӣ